ไขปริศนาเทศกาลท้ายปี " คริสต์มาสอีฟ "
คริสต์มาสเป็นวันหยุดที่คนไทยคุ้นเคยกันดีอยู่บ้าง แม้ว่าคนไทยส่วนใหญ่จะไม่ได้เฉลิมฉลองอย่างเต็มที่ก็ตาม ฉันไม่ได้แขวนถุงเท้าไว้บนเตาผิง ( ใกล้เส้นศูนย์สูตร บ้านไหนมีปล่องไฟ ) หรือฝากนมกับคุกกี้ให้ซานต้าตอนกลางคืน แต่อย่างน้อยฉันก็รู้จักชายในชุดคลุมสีแดงและมีหนวดเคราที่กำลังนั่งอยู่บนเลื่อนกวางเรนเดียร์
คุณรู้จักต้นคริสต์มาสที่ตกแต่งด้วยไฟหรือลูกบอลสีสวยงามหรือไม่? และรู้จักเพลงคริสต์มาสต่างๆ แต่เมื่อคริสต์มาสมีต้นกำเนิดในโลกตะวันตก จึงไม่น่าแปลกใจที่หลายๆ อย่างในเทศกาลนี้จะทำให้ผู้คนจากโลกตะวันออกอย่างพวกเราสับสน มาดูชื่อวันหยุดช่วงคริสต์มาสที่อาจทำให้เรางงกัน มาดูกันว่า ” อีฟ ” ในวันคริสต์มาสอีฟเป็นอีฟเดียวกับ… ตกลงมาจากฟ้าหรือเปล่า? “ X ” ในวันคริสต์มาสมาจากไหน? Boxing Day เชื่อมโยงกับการชกมวยหรือไม่ ?
Christmas Eve
คำนี้ใช้เรียกวันก่อนวันคริสต์มาสหรือวันที่ 24 ธันวาคมก็ได้ หรือบางคนก็ใช้หมายถึงช่วงเย็นก่อนวันคริสต์มาส แม้จะสะกดเหมือนกัน แต่คำว่า eve ในชื่อวัน Christmas Eve นั้น ไม่เกี่ยวข้องกับอีฟ ( Eve ) หรือเอวา ผู้หญิงคนแรกในคัมภีร์ไบเบิ้ล ( ชื่อของอีฟมาจากคำว่า Ḥawwāh ในภาษาฮีบรู หมายถึง ผู้มีชีวิต ) เพราะ eve ในที่นี้มาจากคำว่า even ที่แปลว่า ช่วงเย็น ช่วงค่ำ ( คำว่า evening ที่เรารู้จักกันก็มาจาก even นี้เช่นกัน ) เพียงแต่ตัว n ข้างท้ายกร่อนไปเท่านั้นเอง
เนื่องจากคำว่า eve มักถูกนำไปใช้เรียกช่วงค่ำก่อนวันฉลองนักบุญหรือเทศกาลทางศาสนาต่างๆ คืนก่อนวันคริสต์มาสจึงเรียกว่า Christmas Eve นั่นเอง แต่ในปัจจุบัน คำว่า eve ยังใช้เรียกค่ำคืนก่อนหน้าวันที่ไม่ใช่วันสำคัญทางศาสนาได้ด้วย เช่น New Year’s Eve ( วันสิ้นปี ) หรือ the eve of the election ( คืนหมาหอนก่อนวันเลือกตั้ง )
Xmas
หลายคนที่เคยเห็นการใช้คำว่า Xmas ( รวมถึงร่างอื่นๆ ที่ใกล้เคียง เช่น X’mas หรือ X-mas ) แทนคำว่า Christmas อาจสงสัยว่าตัว X นี้มาจากไหน ก่อนที่จะไขข้อสงสัยนี้ได้ เราต้องย้อนกลับไปที่ต้นตอของคำว่า Christmas เสียก่อน คำนี้พบในภาษาอังกฤษตั้งแต่สมัยภาษาอังกฤษเก่าเมื่อกว่า 1,000 ปีที่แล้ว ใช้เรียกเทศกาลระลึกถึงการประสูติของพระเยซู ประกอบขึ้นจากคำว่า Christ ซึ่งเป็นสมญานามที่ใช้เรียกพระเยซู และ mass ที่หมายถึง พิธีมิสซา
คำว่า Christ นี้ แท้จริงแล้วไม่ใช่ชื่อหรือนามสกุลของพระเยซูแต่อย่างใด แต่เป็นสมญานาม มาจากคำว่า Christos ในภาษากรีก ( Χριστός ) หมายถึง ผู้ที่ได้รับการเจิม ซึ่งเป็นคำแปลของคำว่า māšîaḥ ในภาษาฮีบรู ที่มีความหมายอย่างเดียวกันและเป็นสมญานามที่ใช้เรียกพระเยซู มาอีกทอดหนึ่ง ( ทั้งนี้ คำว่า māšîaḥ กลายมาเป็นคำว่า messiah ในภาษาอังกฤษ ปัจจุบันถูกนำมาใช้นอกบริบทศาสนาด้วย หมายถึง คนที่เป็นเหมือนผู้ไถ่ เข้ามาช่วยเหลือแก้ไขปัญหาหรือปลดแอกคนหมู่มาก )
เนื่องจากคำว่า Christ ใน Christmas มาจากคำว่า Χριστός ในภาษากรีก ซึ่งขึ้นต้นด้วยตัว Χ ( ไค ) ในภาษากรีก ( ซึ่งเป็นที่มาของตัว X ในตัวอักษรโรมันด้วย ) จึงมีผู้เริ่มย่นย่อ Christmas เหลือเพียง Xmas และกลายมาเป็นธรรมเนียมอย่างในปัจจุบันนี้
Boxing Day
คำนี้ใช้เรียกวันหลังคริสต์มาสหรือ 26 ธันวาคม เป็นวันที่คนจะออกไปซื้อของจับจ่ายกัน (อารมณ์วันจ่ายของคนไทยเชื้อสายจีนช่วงวันตรุษจีนหรือวัน Black Friday ในสหรัฐอเมริกา) มีต้นกำเนิดมาจากประเทศอังกฤษและยังเป็นวันหยุดในประเทศอังกฤษ และหลายประเทศที่เคยเป็นอาณานิคมของอังกฤษด้วย เช่น แคนาดา และ นิวซีแลนด์
ทั้งนี้ boxing ที่อยู่ในชื่อไม่ได้เกี่ยวกับการชกมวยแต่อย่างใด แต่เป็น box ที่แปลว่า บรรจุใส่กล่อง ส่วนที่การใส่กล่องมาเกี่ยวข้องกับวันหลังจากวันคริสต์มาสได้ ว่ากันว่าเพราะในสมัยก่อน ในวันรุ่งขึ้นถัดจากวันคริสต์มาส ผู้คนจะนำของขวัญหรือเงินใส่กล่อง เรียกว่า Christmas box แล้วนำไปให้กับลูกน้องหรือบรรดาพ่อค้าแม่ค้าที่รู้จักเพื่อแสดงน้ำใจและขอบคุณที่ทำงานหรือขายของให้มาตลอดทั้งปี
แต่ทั้งนี้ นักวิชาการบางกลุ่มก็บอกว่า Christmas box ที่ว่านี้ มาจากกล่องที่ใช้รับของบริจาคตามโบสถ์ช่วงเทศกาลคริสต์มาส เพื่อนำไปมอบให้กับผู้ยากไร้
